Wikipedia:Ukens artikkel
| Våre beste artikler |
|---|
- og et skandinavisk samarbeid
Ukens artikkel er en bolk på forsiden som blir oppdatert en gang i uken med de første avsnittene fra en spesielt god artikkel fra vår Wikipedia, sammen med et bilde.
Hvordan velges ukens artikkel? Artiklene velges blant våre Utmerkede artikler, Anbefalte artikler og Gode lister og portaler. Alle som vil kan foreslå en artikkel som ukens artikkel; du skriver inn ditt forslag på en ledig diskusjonsside under årsoversikten over forslag. Her kan du også kommentere andres forslag. Sjekk på forhånd på artikkelens diskusjonsside om artikkelen ikke allerede har vært Ukens artikkel. En oversikt over mulige artikler finner du her.
Skandinavisk samarbeid. De skandinaviske wikipedia-utgavene samarbeider om å vise fram gode artikler på hverandres forside. Disse artiklene kopieres fra våre nabospråks-wikipediaer, på bakgrunn av valg av ukens artikkel som allerede er gjort der.
Ukens artikkel[rediger kilde]
|
Den nåværende versjonen av denne bolken på forsiden er:  Preben von Ahnen (1606–1675) var en dansk-norsk embetsmann og militær. Han var av adelsslekt fra Pommern, kom til Norge i 1629 og ble utnevnt til lensherre for Nordlandene i 1646. Senere ble lenene avviklet og amtene innført, derved ble han den første amtmann i Nordlandene. I de 20 årene han hadde disse stillingene, utmerket han seg som administrator og militær, han utviklet flere næringer og ble privat en av landets største eiere av jordegods. I tillegg eide han jernverk; blant annet opprettet han Ulefos Jernværk sammen med svogeren Ove Gjedde. I slutten av sitt liv ble han amtmann i Bratsberg amt. Ahnens militære bedrifter dreier seg spesielt om gjenerobringen av Trøndelag fra svenskene i 1658, kjent som Bjelkefeiden. Les mer her |
Neste ukes bolk er:  Grønlandsisen (grønlandsk: Sermersuaq) er verdens nest største platåbre (eller innlandsis), og dekker omtrent 85 % av Grønlands overflate. Den er delvis omkranset av høye fjell, men har også mange brearmer ut mot kysten. En stor del av isbreen ligger i Arktis, og selv på sommeren faller det meste av nedbøren som snø allerede i 300 meters høyde. Tykkelsen er for det meste over 2 km og over 3 km på det tykkeste. Med et volum på 2 850 000 km³ inneholder den nesten 10 % av alt ferskvann på jorden. Bare iskappene over Sørpolen er større enn Grønlandsisen. Grønlandsisen har fått stor oppmerksomhet etter at en i 1990-årene ble klar over den store økningen i avrenning av smeltevann. Isens masse reduseres i stort omfang, noe som sees i sammenheng med global oppvarming. I perioden 2002–2012 var den årlige smeltingen 215 milliarder tonn vann per år. Les mer her. |
Ukens nynorsk-artikkel[rediger kilde]
|
Den nåværende versjonen av denne bolken på hovedsiden er:  Vestbreidda er eit landområde nær middelhavskysten i Vest-Asia som utgjer størstedelen av Dei palestinske territoria. Vestbreidda deler grense i vest, nord og sør med staten Israel, og i aust, på andre sida av Jordanelva, med Jordan. Vestbreidda har òg ei lengre kystlinje langs vestsida av Daudehavet. Namnet «Vestbreidda» er ei omsetjing av det arabiske uttrykket ad-Daffa al-gharbiya, om området vest for Jordanelva som i 1948 vart okkupert og administrert av Jordan. Jordan hevda dei hadde annektert området i 1950. Namnet vart valt for å skilje vestbreidda av Jordanelva frå «Austbreidda» av elva. I juni 1967 vart Vestbreidda og Aust-Jerusalem erobra av Israel under seksdagarskrigen. Med unntak av Aust-Jerusalem og det tidlegare israelsk-jordanske ingemannslandet, vart ikkje Vestbreidda annektert av Israel, men har vore under israelske militær kontroll og vert omtalt som Judea- og Samaria-området av Israel. Sidan Osloavtalen i 1993 har Den palestinske sjølvstyresmakta offisielt kontrollert eit geografisk usamanhengande område som utgjer kring 11 % av Vestbreidda (kalla Område A) som har vore utsett for israelske streiftog. Område B (kring 28 %) er underlagt både israelsk militærkontroll og palestinsk sivil kontroll. Område C (kring 61 %) er under full israelsk kontroll. Ifølgje Den internasjonale straffedomstolen endrar ingen avtalar mellom Israel og dei palestinsk styresmaktene sidan 1993 på at desse territoria, inkludert Aust-Jerusalem, framleis er «okkupert territorium» med Israel som «den okkuperande makta». Les meir … |
Neste ukes bolk er:  Vladivostok er ein by ved Japanhavet som ligg lengst søraust i Russland, rundt 6500 km aust for Moskva og berre 100 km frå grensa til Kina. Namnet kan omsetjast med 'herskar av Austen'. Vladivostok er den største hamnebyen i landet ved Stillehavet, og den russiske Stillehavsflåten har hovudbasen sin her. Jernbanestasjonen i byen er endestasjon for den transsibirske jernbanen. Den russiske flåten av fiskefartøy og kjøleskip i Stillehavet er baserte i Vladivostok, og fiskeria står for nesten fire femtedelar av den kommersielle produksjonen i byen. Vladivostok har òg ein stor næringsmiddelindustri. I bukta Zolotoj Rog ligg hamna i byen, med skipsverft og fiskeforedlingsindustri. Hamna representerer det sentrale omlastingspunktet mellom den transsibirske jernbanen og skipsfarten på Stillehavet. Les meir … |
Ukens danske artikkel[rediger kilde]
|
Den nåværende versjonen av denne bolken på forsiden er:  Grænseslagene var en række slag, som blev udkæmpet langs østgrænsen af Frankrig og i det sydlige Belgien kort efter udbruddet af 1. verdenskrig i perioden 7. august — 13. september 1914. Slagene var baseret på de militære strategier, som var udviklet af den franske general Joffre i Plan XVII og en offensiv fortolkning af den tyske Aufmarsch II indsatsplan, som var udformet af von Moltke. Den tyske koncentration af styrke på den højre (nordlige) fløj, som skulle svinge gennem Belgien og angribe Frankrig bagfra blev forsinket af general Lanrezac's femte armé og British Expeditionary Force. Franskmændene og briterne blev trængt tilbage af tyskerne, som var i stand til at invadere det nordlige Frankrig, men bagtropperne forsinkede den tyske fremrykning, hvilket gav tid til at franskmændene kunne overføre deres styrker vestpå, så de kunne forsvare Paris. Læs mere |
Neste ukes bolk er:  Mykines er den vestligste ø på Færøerne. Den har et areal på 10,0 km² og har 19 indbyggere. Indtil 2004 udgjorde øen en selvstændig kommune, men denne er nu sammenlagt med Sørvágur kommune. Helt indtil første halvdel af det 20. århundrede var Mykines en af de største kommuner på Færøerne. Men på grund af øens isolerede beliggenhed er den langsomt blevet affolket. I sommermånederne vender mange dog tilbage og bebor forfædrenes bygd igen. En af Færøernes betydeligste billedkunstnere, Sámal Joensen-Mikines, fødtes her i 1906. Læs mere |
Utvalgt svensk artikkel[rediger kilde]
|
Den nåværende versjonen av denne bolken på forsiden er:  Stockholms slott (eller Kungliga slottet) i norra delen av Gamla stan i Stockholm är den svenske monarkens officiella residens och på denna plats har befästningar legat sedan medeltiden. Den nuvarande slottsbyggnaden är ritad av Tessin och uppfördes på platsen efter att den medeltida slottsanläggningen förstörts i en brand 1697. På grund av Karl XII:s dyra krig avstannade byggnadsarbetena, och slottet kunde inte tas i bruk förrän 1754, då kung Adolf Fredrik och drottning Lovisa Ulrika flyttade in. Då Tessin avled 1728 färdigställdes slottet under ledning av Carl Hårleman. Mycket av slottets ursprungliga rokokointeriörer ritades av Hårleman. Läs mer… |
Neste ukes bolk er:  Edith Södergran (1892–1923) var en finlandssvensk poet. Edith Södergran var en av de första modernisterna inom finlandssvensk litteratur, påverkad av fransk symbolism, tysk expressionism och rysk futurism. Vid 24 års ålder debuterade hon med diktsamlingen ”Dikter”. Eftersom hon dog tidigt, vid endast 31 års ålder, hann hon inte uppleva den uppskattning och berömmelse hennes poesi senare vann runtom i världen. Hennes inflytande på efterkommande lyriker är stort och idag anses hon vara en av huvudpersonerna inom den svenska modernistiska lyriken. Läs mer… |
Uke 40[rediger kilde]
| Ukens artikkel | nowiki | nnwiki | dawiki | svwiki |
| Ukens artikkel på nynorsk | nowiki | nnwiki | dawiki | svwiki |
| Ukens danske artikkel | nowiki | nnwiki | dawiki | svwiki |
| Utvalgt svensk artikkel | nowiki | nnwiki | dawiki | svwiki |
