Wikipedia:Ukens artikkel
| Våre beste artikler |
|---|
- og et skandinavisk samarbeid
Ukens artikkel er en bolk på forsiden som blir oppdatert en gang i uken med de første avsnittene fra en spesielt god artikkel fra vår Wikipedia, sammen med et bilde. Artiklene velges blant våre Utmerkede artikler, Anbefalte artikler og Gode lister.
Du kan også være med på å foreslå en artikkel som ukens artikkel; du skriver inn ditt forslag på en ledig diskusjonsside under årsoversikten over forslag. Her kan du også kommentere andres forslag. Sjekk på forhånd på artikkelens diskusjonsside at artikkelen tilhører en av kvalitetsmerke-gruppene nevnt ovenfor, og at artikkelen ikke allerede har vært Ukens artikkel. En oversikt over mulige artikler finner du her.
Skandinavisk samarbeid. De skandinaviske wikipedia-utgavene samarbeider om å vise fram gode artikler på hverandres forside. Disse artiklene kopieres fra våre nabospråks-wikipediaer, på bakgrunn av valg av ukens artikkel som allerede er gjort der.
Ukens artikkel[rediger kilde]
Ukens artikkel. Arkiv: 2005 · 2006 · 2007 · 2008 · 2009 · 2010 · 2011 · 2012 · 2013 · 2014 · 2015 · 2016 · 2017 · 2018 · 2019 · 2020 · 2021 · 2022
|
Den nåværende versjonen av denne bolken på forsiden er:  Richard Bradley (1688–1732) var en engelsk naturforsker med botanikk som spesialitet. I 1724 ble han utnevnt til den første professor i botanikk ved Cambridge. Han publiserte viktige arbeider innenfor økologi, hagebruk og naturhistorie. Bradley utga bokverket Treatise of Succulent Plants, som var den første vitenskapelige beskrivelsen av det emnet. Noen av artiklene han skrev behandlet metoder for økt produktivitet innenfor jordbruk og husdyrhold. Beskrivelser han gav i mange av sine artikler og bøker var forut for sin tid, og minner om senere tenkning innenfor økologi. For eksempel uttrykte han en oppfatning om balansen i naturen. ► Les mer her. |
Neste ukes bolk er:  Motorveier i Norge er gradvis bygget ut fra og med 1960-årene. Kravene til motorveier er blant annet minst to kjørefelt i hver retning, fysisk skille mellom kjøreretningene og planskilte kryss. Tidligere kunne også visse tofeltsveier klassifiseres som motorvei klasse B, men fra 2005 ble slike veier omdøpt til motortrafikkvei. Per 1. september 2022 er det rundt 578 kilometer med skiltet motorvei i Norge. Øvre hastighet på norske motorveier er 110 km/t, men Stortinget vedtok sommeren 2021 å vurdere 120 km/t på utvalgte strekninger som en prøveordning. Den første motorveien i Norge gikk utenom Asker sentrum og åpnet sommeren 1962. Deretter fulgte flere nye, korte strekninger de neste årene. Man planla å bygge ut nærmere 800 kilometer motorvei frem til 1980, men tidlig i 1970-årene stoppet motorveibyggingen opp. ► Les mer her. |
Ukens nynorsk-artikkel[rediger kilde]
Wikipedia:Ukens artikkel · Arkiv for nynorskartiklene: 2005 · 2006 · 2007 · 2008 · 2009 · 2010 · 2011 · 2012 · 2013 · 2014 · 2015 · 2016 · 2017 · 2018 · 2019 · 2020 · 2021 · 2022
|
Den nåværende versjonen av denne bolken på hovedsiden er:  Sparks er ein amerikansk pop- og rockeduo danna av brørne Ron (klaverinstrument) og Russell Mael (vokal) i Los Angeles. Duoen er kjend for den sære tilnærminga si til låtskriving, og musikken deira er ofte akkompagnert av sofistikerte og skarpe tekstar, ofte om kvinner, og nokre gangar med litterære referansar, og eit idiosynkratisk, teatralsk scenenærvær, karakterisert av kontrasten mellom den animerte, hyperaktive frontmannen og Ron si uttrykkslause skuling. Russell Mael har ei særeigen stemme, medan Ron Mael speler tangentar i ein intrikat og rytmisk stil. Dei har vore mykje meir suksessrike i Europa enn i heimlandet USA, sjølv om dei held oppe ei lojal fanskare i USA. Høgdepunkt frå tidleg karriere inkluderte «This Town Ain't Big Enough for Both of Us», som nådde andreplassen på UK Singles Chart i 1974. Discohiten «The Number One Song in Heaven» i 1979 kom frå eit samarbeid med Giorgio Moroder og markerte eit stilistisk skifte mot new wave og synth-pop. I 2015 gav bandet ut eit album med det skotske indierockbandet Franz Ferdinand som supergruppa FFS. I 2017 vende Sparks attende til rocken med Hippopotamus, som gjekk inn på UK Albums Chart. Det same gjorde deira neste album, A Steady Drip, Drip, Drip, som kom i 2020. Les meir … |
Neste ukes bolk er:  Portal er eit plattform-hjernetrimspel utvikla og utgjeve av Valve. Det var først utgjeve som del av samlepakken The Orange Box til Windows, Xbox 360 og PlayStation 3 og seinare til andre plattformer. Spelet finn stad i forskingsanlegget Aperture Science Enrichment Center og består hovudsakleg av ein serie av testkammer med problem som spelaren må løysa gjennom å laga portalar. Spelefiguren Chell bruker den tildelte pistolen «Aperture Science Handheld Portal Device» til å laga inter-spatiale portalar mellom to flate plan. Ho blir leidd gjennom testkammera av den kunstige intelligensen GLaDOS, som utfordrar og hånar Chell, og lover henne kake på slutten. Fysikken i spelet lèt kinetisk energi bevarast gjennom to portalar, og krev kreativ bruk av portalane for å manøvrera gjennom testkammera. Spelet er ein spirituell oppfølgjar til Narbacular Drop, som var utvikla av studentar ved DigiPen Institute of Technology i Redmond i Washington og som seinare vart hyra av Valve for å utvikla Portal. Portal fekk hyllest som eit av dei mest originale spela i 2007, trass kritikk for den korte lengda og avgrensa historia. Kritikarar roste originaliteten, dei unike spelemekanikkane og den dystre historia med humoristisk dialog. GLaDOS, gjeve stemme av Ellen McLain i den engelske utgåva, fekk hyllester for si unike karakterisering, og rulletekstsongen «Still Alive», skriven av Jonathan Coulton, var prisa for den originale komposisjonen og humoristiske vrien. Portal vann fleire prisar og er ofte rekna som eit av dei viktigaste dataspela frå 2000-åra. Les meir … |
Ukens danske artikkel[rediger kilde]
|
Den nåværende versjonen av denne bolken på forsiden er:  Brandenburger Tor er den største og den sidste bevarede byport i Berlin. Der var oprindeligt 18 byporte på den gamle toldmur, som bestod fra det 18. til midten af det 19. århundrede. Porten er 26 meter høj og 66 meter bred. Oprindeligt skulle porten have heddet "Frihedsporten", mens quadrigaen (firspandet) øverst på porten, udført af Schadow, skulle forestille "Fredens triumf". Men blot 12 år efter opførelsen var freden slut. Napoleon lod i 1806 efter indtagelsen af Berlin quadrigaen slæbe med til Paris som krigsbytte. Den kom tilbage i 1814 efter Napoleons nederlag i slaget ved Leipzig. Under den kolde krig passerede Berlinmuren tæt vest om Brandenburger Tor, der således også blev et symbol på den delte by og den kolde krig. ► Læs mere |
Neste ukes bolk er:  Københavns historie kan føres tilbage til omkring år 700, hvor der lå et mindre fiskerleje, hvor byens centrum nu er. Den skriftlige historie begynder, da Absalon i 1100-tallet byggede sin borg ved Havn. Byens beliggenhed kan økonomisk forklares med sildefiskeriet i Øresund og den dermed forbundne handel. Fra 1300-tallet blev byen Danmarks rigeste og mest betydningsfulde. Byen blev også senere Danmarks hovedstad, hvad der også medførte økonomisk aktivitet. Gennem hele sin tidlige historie var København omgivet af volde, der skulle bruges i forsvaret af København. I løbet af 1800-tallet begyndte disse at blive umoderne, og de hindrede byens vækst. Da voldene blev nedbrudt i 1850'erne, skete der en enorm vækst, og byen dækker således i dag en stor del af det østlige Sjælland – et forhold, der kun delvis afspejles i den administrative opdeling. ► Læs mere |
Utvalgt svensk artikkel[rediger kilde]
Ukens artikkel. Arkiv svenske: 2005 · 2006 · 2007 · 2008 · 2009 · 2010 · 2011 · 2012 · 2013 · 2014 · 2015 · 2016 · 2017 · 2018 · 2019 · 2020 · 2021 · 2022
|
Den nåværende versjonen av denne bolken på forsiden er:  Simpsons-kortfilmerna är en TV-serie bestående av 48 kortfilmer på cirka 1–2 minuter vardera som under tre säsonger 1987–89 var ett inslag i det amerikanska humorprogrammet The Tracey Ullman Show, innan rollfigurerna fick sin egen TV-serie kallad Simpsons. I kortfilmerna får man följa familjen Simpson som består av Homer, Marge, Bart, Lisa och Maggie. Kortfilmerna skapades av tecknaren Matt Groening, som formgav rollfigurernas utseende och skrev manus till flera av avsnitten. Den första kortfilmen, "Good Night", sändes den 19 april 1987 i USA och den sista kortfilmen, "TV Simpsons", sändes den 14 maj 1989 i USA. De flesta rollfigurernas personligheter är snarlika de som de senare har i Simpsons, dock framställs Lisa som en kvinnlig variant av Bart utan den intelligens hon senare uppvisar i TV-serien. TV-serien Simpsons skulle senare ha premiär den 17 december 1989 med julspecialen "Simpsons Roasting on an Open Fire". ► Läs mer … |
Neste ukes bolk er:  Skara Brae är en förhistorisk bosättning på västkusten av Mainland på Orkneyöarna i Skottland. Bosättningen består av åtta stenhus och beboddes uppskattningsvis mellan 3180 och 2500 f. Kr. Husen är förbundna med passager på ett sätt som gör att bosättningen kan sägas vara den första i området med karaktären av renodlad by. Arkeologerna uppskattar att bosättningen som mest hyste 50–100 personer. Skara Brae har kallats ”Skottlands Pompeji” eftersom fornlämningen är så välbevarad. Byn upptäcktes genom att den kom i dagen i de svåra stormar som tidvis härjar Orkneyöarna. Det skedde 1850 och sedan 1924. År 1999 blev bosättningen upptagen på Unescos världsarvslista tillsammans med Maes Howe, Stones of Stenness och Ring of Brodgar under samlingsnamnet Heart of Neolithic Orkney, och är ett av Skottlands fem världsarv. ► Läs mer … |
Uke 42[rediger kilde]
| Ukens artikkel | nowiki | nnwiki | dawiki | svwiki |
| Ukens artikkel på nynorsk | nowiki | nnwiki | dawiki | svwiki |
| Ukens danske artikkel | nowiki | nnwiki | dawiki | svwiki |
| Utvalgt svensk artikkel | nowiki | nnwiki | dawiki | svwiki |
Uke 43[rediger kilde]
| Ukens artikkel | nowiki | nnwiki | dawiki | svwiki |
| Ukens artikkel på nynorsk | nowiki | nnwiki | dawiki | svwiki |
| Ukens danske artikkel | nowiki | nnwiki | dawiki | svwiki |
| Utvalgt svensk artikkel | nowiki | nnwiki | dawiki | svwiki |