Fil:Göbeklitepe Şanlıurfa.jpg
Opprinnelig fil (4 032 × 3 024 piksler, filstørrelse: 3,79 MB, MIME-type: image/jpeg)
Denne filen er fra Wikimedia Commons og kan brukes av andre prosjekter. Informasjonen fra filbeskrivelsessiden vises nedenfor. |
Beskrivelse
BeskrivelseGöbeklitepe Şanlıurfa.jpg |
Türkçe: Göbekli Tepe, Şanlıurfa il merkezinin yaklaşık olarak 22 km kuzeydoğusunda, Örencik Köyü yakınlarında[1] yer alan dünyanın bilinen en eski kült yapılar topluluğudur.[2] Bu yapıların ortak özelliği, T biçimindeki 10-12 dikilitaşın yuvarlak planda dizilmiş, aralarının ise taş duvarla örülmüş olmasıdır. Bu yapının merkezinde daha yüksek boyda iki dikilitaş karşılıklı olarak yerleştirilmiştir. Bu dikilitaşların çoğu üzerinde insan, el ve kol, çeşitli hayvan ve soyut semboller, kabartılarak veya oyularak betimlenmiştir.[3] Söz konusu motifler yer yer bir süsleme olamayacak kadar yoğun olarak kullanılmıştır. Bu kompozisyonun bir öykü, bir anlatım veya bir mesaj ifade ettiği düşünülmektedir.[4] Hayvan motiflerinde boğa, yaban domuzu, tilki, yılan, yaban ördekleri ve akbaba en sık görülen motiflerdir.[3] Bir yerleşim yeri değil, kült merkezi olarak tanımlanmaktadır. Buradaki kült yapıların tarım ve hayvancılığa yakın olan son avcı grupları tarafından inşa edilmiş olduğu anlaşılmaktadır.[5] Diğer anlatımla Göbekli Tepe, çevredeki oldukça gelişmiş ve derinlik kazanmış bir inanç sistemine sahip olan avcı-toplayıcı gruplar açısından önemli bir kült merkezidir.[6] Bu durumda bölgenin en erken kullanımının Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ’ın (PPN, Pre-Pottery Neolithic) A evresine (MÖ 9.600-7.300), yani günümüzden en azından 11.600 yıl öncesine dayandığı ileri sürülmektedir.[3] Bununla birlikte Göbekli Tepe'deki en eski faaliyetleri tarihlendirme olanağı şimdilik yok, fakat bu anıtsal yapılara bakıldığında Paleolitik Çağ'a kadar uzanan, birkaç binyıl daha eskiye, epipaleolitike kadar giden bir geçmişi olduğu düşünülmektedir.[2][7] Göbekli Tepe'nin bir kült merkezi olarak kullanımının MÖ 8 bin dolaylarına kadar devam ettiği, ve bu tarihlerden sonra terk edildiği, başka veya benzer amaçlarla kullanılmadığı anlaşılmaktadır.[8]
Bütün bunlar ve kazılarda ortaya çıkarılan anıtsal mimari, Göbekli Tepe'yi eşsiz ve özel yapmaktadır. Bu bağlamda UNESCO tarafından 2011'de Dünya Mirası geçici listesine alındı ve 2018'de kalıcı listeye girdi.[9] Söz konusu dikilitaşlar, stilize insan heykelleri olarak yorumlanmaktadır. Özellikle D yapısı merkez dikilitaşlarının gövdesinde bulunan insan el ve kol motifleri, bu konudaki her türlü şüpheyi ortadan kaldırmaktadır. Dolayısıyla "dikilitaş" kavramı, işlev belirtmeyen yardımcı bir kavram olarak kullanılmaktadır. Esasen bu "dikilitaş"lar, insan vücudunu üç boyutlu olarak betimleyen stilize tarzda yontulardır.[10] Buradaki kazılarda çıkartılan bazı heykel ve taşlar Şanlıurfa Müzesi'nde sergilenmektedir. |
Dato | |
Kilde | Eget verk |
Opphavsperson | Beytullah eles |
Kameraposisjon | 37° 13′ 23,33″ N, 38° 55′ 21,37″ Ø | Dette og andre bilder på denne posisjonen på: OpenStreetMap | 37.223147; 38.922603 |
---|
Lisensiering
- Du står fritt:
- til å dele – til å kopiere, distribuere og overføre verket
- til å blande – til å endre verket
- Under de følgende betingelsene:
- navngivelse – Du må kreditere verket på passende vis, lenke til lisensen og indikere hvorvidt det har blitt gjort endringer. Du kan gjøre det på enhver rimelig måte, men ikke på en måte som antyder at lisensgiveren støtter deg eller din bruk av verket.
- del på samme vilkår – Dersom du remikser, omarbeider eller på annen måte bygger på dette verket, må du kun distribuere resultatet under den samme eller en samsvarende lisens som denne.
Dette bildet er lastet opp som en del av Wiki Loves Earth 2020.
aragonés ∙ العربية ∙ asturianu ∙ azərbaycanca ∙ беларуская (тарашкевіца) ∙ български ∙ বাংলা ∙ brezhoneg ∙ català ∙ čeština ∙ Cymraeg ∙ Deutsch ∙ Ελληνικά ∙ English ∙ español ∙ eesti ∙ euskara ∙ فارسی ∙ français ∙ galego ∙ עברית ∙ hrvatski ∙ հայերեն ∙ Bahasa Indonesia ∙ italiano ∙ 日本語 ∙ ქართული ∙ 한국어 ∙ latviešu ∙ македонски ∙ മലയാളം ∙ मराठी ∙ Bahasa Melayu ∙ norsk bokmål ∙ नेपाली ∙ Nederlands ∙ norsk ∙ polski ∙ português ∙ português do Brasil ∙ română ∙ русский ∙ sicilianu ∙ shqip ∙ slovenščina ∙ српски / srpski ∙ svenska ∙ ไทย ∙ Türkçe ∙ українська ∙ اردو ∙ 简体中文 ∙ 繁體中文 ∙ +/− |
Elementer som er med i denne fila
motiv
En verdi uten element på Wikidata
3. mar. 2019
iPhone XS Max engelsk
37°13'23.329"N, 38°55'21.371"E
Wiki Loves Earth 2020 engelsk
0.00826446280991735537 sekund
1,8
4,25 millimeter
image/jpeg
Filhistorikk
Klikk på et tidspunkt for å vise filen slik den var på det tidspunktet.
Dato/klokkeslett | Miniatyrbilde | Dimensjoner | Bruker | Kommentar | |
---|---|---|---|---|---|
nåværende | 1. jun. 2020 kl. 20:20 | 4 032 × 3 024 (3,79 MB) | Beytullah eles | Uploaded own work with UploadWizard |
Filbruk
Det er ingen sider som bruker denne filen.
Global filbruk
Følgende andre wikier bruker denne filen:
- Bruk i en.wikipedia.org
- Bruk i mt.wikipedia.org
- Bruk i tr.wikipedia.org
Metadata
Denne filen inneholder tilleggsinformasjon, sannsynligvis lagt til av digitalkameraet eller skanneren som ble brukt til å lage eller digitalisere det.
Hvis filen har blitt forandret fra utgangspunktet, kan enkelte detaljer være unøyaktige.
Kameraprodusent | Apple |
---|---|
Kameramodell | iPhone XS Max |
Eksponeringstid | 1/121 sek (0,0082644628099174) |
F-nummer | f/1,8 |
Filmhastighet (ISO) | 40 |
Dato og tid for datagenerering | 3. mar. 2019 kl. 10:36 |
Linsens brennvidde | 4,25 mm |
Breddegrad | 37° 13′ 23,33″ N |
Lengdegrad | 38° 55′ 21,37″ E |
Høyde | 764,929 meter over havet |
Retning | Normal |
Horisontal oppløsning | 72 dpi |
Vertikal oppløsning | 72 dpi |
Programvare brukt | Microsoft Windows Photo Viewer 6.1.7600.16385 |
Dato og tid for filendring | 22. mai 2020 kl. 15:31 |
Y- og C-posisjonering | Sentrert |
Eksponeringsprogram | Normalt program |
Exif-versjon | 2.21 |
Dato og tid for digitalisering | 3. mar. 2019 kl. 10:36 |
Betydning av hver komponent |
|
Lukkehastighet | 6,9236652898883 |
APEX blenderåpning | 1,6959938128384 |
APEX lysstyrke | 5,5083994086816 |
Eksponeringsbias | 0 |
Målingsmodus | Mønster |
Blits | Blits ikke utløst, tvunget blitzløs |
Eksponeringstidspunkt, sekunddeler | 339 |
Digitaliseringstidspunkt, sekunddeler | 339 |
Støttet Flashpix-versjon | 1 |
Fargerom | Ukalibrert |
Avkjenningsmetode | Énchipsfargesensor |
Scenetype | Direktefotografert bilde |
Eksponeringsmodus | Automatisk eksponering |
Hvit balanse | Automatisk hvitbalanse |
Brennvidde på 35 mm-film | 26 mm |
Motivprogram | Standard |
Fartsenhet | Kilometer per time |
GPS-mottakerens hastighet | 0,050789330136047 |
Referanse for bilderetning | Sann retning |
Bilderetning | 279,12682333874 |
Referanse for retning mot målet | Sann retning |
Retning mot målet | 279,12682333874 |
GPS-dato | 3. mar. 2019 |